Kazimierz Karabasz

---

Życiorys

Kazimierz Karabasz, znany reżyser i twórca filmów dokumentalnych, swoje pierwsze lata życia spędził w Bydgoszczy. W tej polskiej miejscowości mieszkał do 1948 roku, przy ulicy Babia Wieś, gdzie również ukończył szkołę średnią, zdobijając maturę. Na dalszą edukację zdecydował się w 1955 roku, kontynuując studia na Wydziale Reżyserii w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi, a dyplom, potwierdzający jego umiejętności, uzyskał w 1959 roku. Ponadto w 1982 roku został uhonorowany tytułem profesora nadzwyczajnego, a na początku lat dziewięćdziesiątych, w 1992 roku, otrzymał tytuł profesora zwyczajnego sztuki filmowej.

Od 1982 do 1987 roku uczył jako wykładowca oraz pełnił funkcję dziekana na Wydziale Reżyserii, a od 2000 roku był kierownikiem Zakładu Filmu Dokumentalnego w PWSFTviT. Karabasz to również znacząca postać w Polskiej Akademii Filmowej, gdzie tytuł członka stanowił dla niego dodatkowe wyróżnienie.

Jego dorobek artystyczny koncentruje się na filmach, które można zaklasyfikować do tzw. czarnej serii. Równocześnie zyskał uznanie jako pionier w tworzeniu estetycznej doktryny, która jest znana jako szkoła Karabasza. Cieszył się on dużym szacunkiem jako zwolennik i propagator idei „moralności kamery”, co miało wpływ na jego wizję i realizację filmów. Do jego najbardziej znanych dzieł należą filmy takie jak Muzykanci, który zdobył wiele prestiżowych nagród, w tym Grand Prix na MFFDiA w Lipsku w 1960 roku oraz Złoty Lew na MFFKiD w Wenecji w tym samym roku, a także nagrody w Krakowie i Oberhausen. Inne istotne tytuły to Rok Franka W., który również zgarnął wyróżnienia w 1968 i 1969 roku, a także Spotkania, które pozostają w pamięci widzów.

W 1969 roku Karabasz został wyróżniony nagrodą Ministerstwa Kultury i Sztuki II stopnia, co potwierdziło jego pozycję w polskim kinie. Dokumentalne życie reżysera zostało uwiecznione w filmie dokumentalnym z 2004 roku, którego reżyserem był Andrzej Sapija. Film ten nosił tytuł W poszukiwaniu zwykłego człowieka, czyli obserwacje z planu dokumentalisty.

Maj 2010 roku przyniósł kolejny ważny moment w jego życiu artystycznym, kiedy to odsłonięto jego gwiazdę w łódzkiej Alei Gwiazd zlokalizowanej na ulicy Piotrkowskiej. Po latach pracy na rzecz polskiej kultury filmowej, w 2014 roku otrzymał Polską Nagrodę Filmową, a jego osiągnięcia zostały docenione przez szersze grono miłośników kinematografii.

Warto dodać, że Karabasz był współmałżonkiem montażystki filmowej Lidii Zonn, z którą wspólnie realizował niemal wszystkie swoje projekty. Niestety, 11 sierpnia 2018 roku odszedł z tego świata, a jego ciało spoczywa na cmentarzu Wojskowym na Powązkach, gdzie został pochowany (kwatera G-0-6). Jego wkład w polską sztukę filmową na zawsze pozostanie w pamięci miłośników kina.

Filmografia (wybór)

Filmy Kazimierza Karabasza to przykłady jego bogatej i zróżnicowanej twórczości, która obejmuje wiele lat. Poniżej przedstawiamy wybrane tytuły z jego filmografii:

• jak co dzień (1955),
• gdzie diabeł mówi dobranoc (1956),
• z Powiśla (1958),
• dzień bez słońca (1959),
• ludzie w drodze (1960),
• muzykanci (1960),
• pierwszy krok (1962),
• rok Franka W. (1967),
• sobota (1969),
• sierpień – zapis kronikalny (1971),
• krystyna M. (1973),
• pryzmat (1975),
• we dwoje (1977),
• wędrujący cień (1979),
• próba materii (1981),
• cień już niedaleko (1984),
• widok z huty (1990),
• okruchy (1994),
• portret w kropli (1997),
• czas podwójny (2001),
• spotkania (2004),
• co w bagażu? (2008).

Źródło: dokumentacja filmowa.

Książki

Kazimierz Karabasz, polski reżyser i dokumentalista, jest autorem wielu znaczących dzieł. Poniżej znajduje się lista jego książek, które wniosły istotny wkład w rozwój myśli o filmie dokumentalnym oraz sztuce reżyserskiej.

• cierpliwe oko (1977),
• bez fikcji (1985),
• odczytać czas (1999),
• rozmowa o dokumencie (2000).

Źródło:

Ordery i odznaczenia

Kazimierz Karabasz, znany ze swojego wkładu w kulturę, został odznaczony szeregiem prestiżowych nagród oraz odznaczeń. Wśród nich znajdują się:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 5 października 1998,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 1975 roku,
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”, nadany 28 kwietnia 2008 roku.

---

Oceń: Kazimierz Karabasz

---