Willa Wilhelma Blumwe w Bydgoszczy

---

Położenie

Budynek zajmuje strategiczne miejsce we wschodniej pierzei ul. Gdańskiej, przy skrzyżowaniu z ulicą Słowackiego.

Historia

Willa, która obecnie przyciąga uwagę swoim unikalnym stylem architektonicznym, została zaprojektowana w latach 1900–1904 przez architekta Hildebrandta z Berlina. Inwestorem budowli był Wilhelm Blumwe, spadkobierca znanego bydgoskiego przemysłowca Carla Blumwe, który był także właścicielem fabryki zlokalizowanej przy ul. Nakielskiej.

Wilhelm Blumwe, po ukończeniu edukacji w Niemczech i Anglii, wrócił do Bydgoszczy w 1878 roku. Wstąpił wówczas w spółkę z ojcem, prowadząc Fabrykę Traków i Maszyn do Obróbki Drewna. Po śmierci ojca w 1887 roku, przejął pełną odpowiedzialność za firmę, którą rozwijał oraz modernizował. Przekształcił ją w 1897 roku w Spółkę Akcyjną, której przedstawicielstwa znajdowały się w Berlinie, Magdeburgu oraz Kolonii, eksportując swoje produkty do odległych krajów, takich jak Chiny, Ameryka i Afryka. Wysokie przychody, sięgające około 55-60 tysięcy marek rocznie, umożliwiały mu zaangażowanie się w działalność społeczno-charytatywną oraz umożliwiły budowę okazałej willi.

Cała koncepcja powstania willi oraz otaczającego ją terenu była starannie przemyślana, będąc doskonałym przykładem małej, eleganckiej przestrzeni willowo-ogrodowej. Jednym z unikalnych elementów architektonicznych gmachu była urna z prochami Carla Blumwego, która na prośbę rodziny, została umieszczona na szczycie tympanonu. Przez wiele lat, aż do 1923 roku, rezydencja pozostawała w rękach rodziny Blumwe. Po śmierci wdowy po Wilhelmie, Marii, nowym właścicielem został Leon Figiel, który lekko zmodernizował wnętrze willi.

W 1933 roku, nieruchomość przeszła w ręce Klubu Polskiego, będącego miejscem spotkań bydgoskiej elity intelektualnej. Od 1936 roku, podnajmującym budynek byli członkowie Polskiego Białego Krzyża oraz Ekspozytura Oddziału II Sztabu Generalnego, która po dwóch latach zmieniła lokalizację na ul. Poniatowskiego 5. Po opuszczeniu przez Ekspozyturę, przestrzeń zajęło Studio Bydgoszcz Polskiego Radia.

W trakcie II wojny światowej, pomiędzy jesienią 1939 a wczesnym 1940 rokiem, budynek został przejęty przez dowództwo niemieckiej samoobrony (niem. Selbstschutz Westpreussen), gdzie miały miejsce brutalne egzekucje Polaków. W gmachu postawiono tablicę pamiątkową ku czci zamordowanych. Od września 1940 roku, w budynku mieściła się siedziba kierownictwa powiatowego NSDAP (niem. Kreisleitung der NSDAP Westpreussen), gdzie m.in. zniszczono urnę z prochami Carla Blumwego, dokonując przebudowy wnętrza. Wówczas kuchnie i przestrzeni biurowe zostały podzielone na mniejsze pokoje, a przed fasadą zainstalowano wysokie, białe maszty.

W 1945 roku gmach został przystosowany do potrzeb Pomorskiej Rozgłośni Polskiego Radia, która nadała swoją pierwszą audycję 1 maja 1945 roku. Wśród pracowników był m.in. Jeremi Przybora. W 1995 roku, budynek przeszedł gruntowną renowację, co zostało docenione przez Zespół Ochrony Zabytków, przyznając Rozgłośni Polskiego Radia PIK nagrodę I stopnia za najlepsze wykorzystanie obiektu zabytkowego.

Architektura

Budynek ten przyciąga uwagę swoim niepowtarzalnym stylem, który wpisuje się w klasycyzujące wzory pałacowe, z silnymi inspiracjami zaczerpniętymi z willi palladiańskich, w szczególności z Villa Capra w Vicenzie, zaprojektowanej przez Andrea Palladio. Forma willi jest zrozumiała – ma układ zbliżony do prostokątnego, składając się z części frontowej, która jest piętrowa, oraz parterowej, usytuowanej od wschodu, z tarasem, który wychodzi na zadbany ogród.

Na osi elewacji frontowej widoczny jest ryzalit z portykiem, który wznosi się na wysokości piętra i jest zwieńczony ozdobnym tympanonem. Od frontu, budynek otaczają schody lustrzane, prowadzące do tarasu. Elewacje willi są bogato zdobione pilastrami, boniowaniem oraz jońskimi kapitelami. Dodatkowo, metalowe oraz kamienne balustrady tarasów i balkonów przyciągają wzrok, uzupełniając architektoniczne detale, w tym trójkątne naczółki okien.

Współczesne zmiany w architekturze związane z budynkiem obejmują dobudowę łącznika nadziemnego, który łączy willę z sąsiednim obiektem, tworząc spójną całość. Z oryginalnego wystroju wnętrza zachowała się reprezentacyjna sala na parterze, która jest przykryta szklanym plafonem o charakterze patio, co dodaje wnętrzu niepowtarzalnego klimatu.

Od strony wschodniej willi rozciągał się piękny ogród, zaprojektowany w 1901 roku przez inżyniera Johanna E. Larassa, który wzbogacał architektoniczny urok willi, łącząc naturalne elementy z klasycznym stylem budynku.

---

Oceń: Willa Wilhelma Blumwe w Bydgoszczy

---