Teodor Dydyński

---

Życiorys

Teodor Dydyński wywodził się z rodziny szlacheckiej o zubożałym statusie, która nosiła herb Gozdawa. Był synem Maksymiliana, który służył jako urzędnik sądowy, oraz Barbary z Doręgowskich. Jego starszy brat to Józef Dydyński.

W młodości uczęszczał do szkoły powszechnej w Bydgoszczy, a następnie kontynuował edukację w Gimnazjum w Trzemesznie. Po zakończeniu nauki w tych instytucjach rozpoczął studia na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie w latach 1856–1858 zgłębiał różne dziedziny, w tym historię, prawo oraz historię literatury. Następnie przeniósł się do Berlina (1858–1860), a potem do Heidelbergu (1860–1864), gdzie w 1864 roku obronił doktorat w zakresie prawa, przedstawiając pracę pt. Die roemische Servitutrnlehre.

Po uzyskaniu doktoratu rozpoczął karierę zawodową jako referendariusz w sądzie apelacyjnym we Włocławku. W 1865 roku zdobył habilitację z zakresu prawa rzymskiego na Szkole Głównej Warszawskiej, prezentując pracę Rzecz o różnicy między zastawem a hypoteką według prawa rzymskiego. Został docentem w Katedrze Prawa Rzymskiego, a w 1867 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego.

Po przekształceniu Szkoły Głównej Warszawskiej w Uniwersytet Warszawski w 1869 roku, Dydyński objął kierownictwo Katedry Prawa Rzymskiego, a w 1883 roku uzyskał status profesora zwyczajnego. Prowadził wykłady z zakresu prawa rzymskiego oraz prawodawstw krajów nadbałtyckich. W 1872 roku na podstawie swojej pracy Załog po rimskom prawu uzyskał doktorat praw uniwersytetu w Petersburgu.

W okresie I wojny światowej przebywał częściowo w Niemczech (w 1914 roku), a później w rosyjskiej guberni mohylewskiej, gdzie mieszkał od 1914 do 1919 roku. Po wojnie wrócił do Warszawy i otrzymał tytuł profesora honorowego Uniwersytetu Warszawskiego. Ostatecznie został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera Y-II-17).

W roku 1907 Dydyński zajął swoje miejsce wśród członków założycieli Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W latach 1910-1911 był członkiem Zarządu towarzystwa, a w latach 1913-1916 sprawował funkcję prezesa. W kręgach akademickich zdobył reputację jako dobry mówca, choć w życiu osobistym uchodził za osobę oschłą, preferującą samotność i dystansująca się od studentów.

W swojej pracy naukowej koncentrował się na szeroko pojętym prawie rzymskim oraz starożytnej historii gospodarczej. Dokonał badania stosunków agrarnych w Rzymie od najdawniejszych czasów aż po epokę cesarstwa w dziele O prawie rolnem w starożytnem Rzymie, opublikowanym w 1881 roku. Zajmował się także analizą działalności prawnej cesarza Hadriana, przedstawioną w pozycji Imperator Adrian. Istoriko-juridiczeskoje izsledowanie z 1896 roku. Ponadto przygotował wykaz rękopisów instytucji justyniańskich w bibliotekach europejskich, co przyczyniło się do krytycznego wydania tych źródeł. Odnalazł także cztery rękopisy instytucji justyniańskich w zbiorach polskich.

Wśród jego dokonań znajduje się także przekład pracy Instytucje Gajusza (1865–1867, 2 tomy), w której wykazał, że Gajus był prawnikiem rzymskim, a nie prowincjonalnym. Dydyński zapisał się w historii dzięki kilku znaczącym publikacjom:

• Zasady prawa rzymskiego (1876),
• Słownik łacińsko-polski do źródeł prawa rzymskiego (1883),
• Historia źródeł prawa rzymskiego (1904).

---

Oceń: Teodor Dydyński

---