Lech Włodzimierz Morawski był polskim prawnikiem o znaczącym dorobku. Urodził się 14 września 1949 roku w Bydgoszczy, a zmarł 12 lipca 2017 w Toruniu. Jego obszary specjalizacji obejmowały teorię państwa i prawa oraz filozofię prawa, co miało istotny wpływ na rozwój tych dziedzin w polskiej nauce prawnej.
Morawski to nie tylko wybitny naukowiec, ale także praktyk. Jako profesor nauk prawnych, pełnił ważne funkcje, w tym był członkiem Trybunału Stanu. W grudniu 2015 roku został wybrany przez Sejm VIII kadencji na sędziego Trybunału Konstytucyjnego, co było istotnym wydarzeniem w kontekście polskiego wymiaru sprawiedliwości. Jego kadencja miała miejsce w miejscu wcześniej obsadzonym przez Sejm VII kadencji.
Morawski został dopuszczony do orzekania dopiero 20 grudnia 2016 roku, co było rezultatem decyzji Juli Przyłębskiej. Jego zaangażowanie w prawo konstytucyjne oraz praktykę prawniczą pozostawiło trwały ślad w polskim systemie prawnym.
Życiorys
Lech Morawski był synem Stanisława i Janiny. Ukończył VI Liceum Ogólnokształcące w Bydgoszczy, gdzie zdobył wiedzę, która znacząco wpłynęła na jego przyszłą karierę prawniczą. Studia prawnicze zakończył w 1972 roku na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. W 1978 roku obronił rozprawę doktorską, zatytułowaną „Domniemania w prawie”, pod okiem promotora Wiesława Langa. Doktor habilitowany uzyskał w 1988 roku, a jego rozprawa habilitacyjna, nosząca tytuł „Argumentacje, racjonalność prawa i postępowanie dowodowe”, zdobyła I nagrodę w prestiżowym konkursie organizowanym przez miesięcznik „Państwo i Prawo”.
W latach 1989-1990 oraz w 1999 roku, Lech Morawski korzystał ze stypendiów Fundacji im. Aleksandra von Humboldta, co pozwoliło mu na pogłębienie swojej wiedzy i doświadczenia. Otrzymał tytuł naukowy profesora nauk prawnych w 1999 roku, a od 1990 roku pełnił funkcję profesora na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. W 1998 został kierownikiem Katedry Teorii Prawa i Państwa na tymże wydziale, gdzie pracował do 2015 roku. Przez pewien czas kierował również Katedrą Teorii i Filozofii Prawa na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie oraz był pracownikiem naukowym Bydgoskiej Szkoły Wyższej.
Lech Morawski był aktywnym członkiem wielu towarzystw naukowych, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Należał do International Association for Philosophy of Law and Social Philosophy (IVR). W latach 2013-2014, brał udział w pracach komitetu naukowego II i III Konferencji Smoleńskiej, która badała katastrofę samolotu Tu-154, która miała miejsce 10 kwietnia 2010 roku.
21 marca 2014 roku, Sejm RP, na rekomendację posłów Prawa i Sprawiedliwości, wybrał Morawskiego na członka Trybunału Stanu, gdzie pełnił swoje obowiązki do końca VII kadencji Sejmu. 1 grudnia 2015 roku, sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka pozytywnie oceniła jego kandydaturę na sędziego Trybunału Konstytucyjnego, a następnego dnia Sejm, głównie dzięki głosom posłów PiS, wybrał go na to stanowisko, nie podając jednak terminu rozpoczęcia jego kadencji. 3 grudnia 2015 roku, prezydent Andrzej Duda odebrał od Morawskiego ślubowanie.
Warto odnotować, że tego samego dnia wywołało to pewne kontrowersje, ponieważ wcześniej na to samo stanowisko wybrano Krzysztofa Ślebzaka, co doprowadziło do kryzysu w funkcjonowaniu Trybunału Konstytucyjnego. 3 grudnia 2015 roku, Trybunał uznał, że wybór Ślebzaka był zgodny z konstytucją, co miało wpływ na dalsze działanie Morawskiego. Liczni komentatorzy, w tym przedstawiciele środowiska akademickiego, oceniali jego nominację jako nielegalną, określając Morawskiego mianem sędziego-dublera.
Lech Morawski został dopuszczony do orzekania 20 grudnia 2016 roku przez p.o. prezesa TK Julię Przyłębską; poprzedni prezes Andrzej Rzepliński odmówił jego dopuszczenia, powołując się na wyrok TK z 3 grudnia 2015 roku. Zmarł niespodziewanie w nocy z 11 na 12 lipca 2017 roku. Jego pogrzeb odbył się 17 lipca 2017 roku na cmentarzu św. Jerzego w Toruniu.
Kontrowersje
W dniu 18 czerwca 2015 roku, Lech Morawski był zamieszany w groźny wypadek samochodowy, który doprowadził do poważnych obrażeń jednej osoby. Prokuratura Okręgowa w Gdańsku, jak podaje Gazeta Wyborcza, dysponuje wieloma opiniami biegłych opiniującymi sytuację. Każda z nich wskazuje na winę Morawskiego, jednak wniosek o uchwałę w sprawie uchwały immunitetu sędziego Trybunału Konstytucyjnego napotkał przeszkody ze strony Prokuratury Krajowej. Ta ostatnia zakwestionowała wcześniejsze ekspertyzy, nakazując przeprowadzenie nowych. Biegli z Instytutu Ekspertyz Sądowych im. Prof. dra Jana Sehna również orzekli winę Morawskiego, co skłoniło prokuraturę do ponoć wystąpienia o uchwałę jego immunitetu sędziowskiego 9 czerwca 2017 roku.
Lech Morawski, w trakcie konferencji odbywającej się 9 maja 2017 w Trinity College w Oksfordzie, jako sędzia Trybunału Konstytucyjnego, nastąpił do stwierdzenia, że reprezentuje rząd Polski oraz Trybunał, wyrażając niezwykle kontrowersyjne opinie na temat korupcji wśród polityków i sędziów oraz sposobu, w jaki polski rząd postrzega kwestie homoseksualizmu. Jego słowa wywołały oburzenie, a politycy z Platformy Obywatelskiej wezwali do jego dymisji. Uczestnik konferencji, Tomasz Gizbert-Studnicki, publicznie stwierdził, że Morawski skompromitował Polskę, zauważając również, że jego komentarze wzbudziły konsternację wśród zebranych, zwłaszcza te o rzekomej niechęci rządu do osób homoseksualnych.
Po jego wystąpieniu, Biuro Prasowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu poinformowało, że Lech Morawski nie jest pracownikiem naukowym tej uczelni. Rada Wydziału Prawa i Administracji opracowała uchwałę wyrażającą oburzenie na jego wypowiedzi. Dziekan wydziału, w obawie o przebieg obrony rozprawy doktorskiej swojego doktoranta, która z powodu zaistniałych okoliczności mogła utracić kworum, odwołał spotkanie zaplanowane na ten cel. Lech Morawski nie stawił się na drugi termin obrony w dniu 19 czerwca 2017 roku, co uniemożliwiło jej przeprowadzenie. W jego oświadczeniu skierowanym do Polskiej Agencji Prasowej, wyjaśniał, iż jego brak obecności był wynikiem obraźliwej uchwały podjętej przez Radę Wydziału.
Jako sędzia Trybunału Konstytucyjnego, Morawski brał udział w wydawaniu pięciu wyroków, wśród których dwa były szczególnie kontrowersyjne. Dotyczyły one zgodności z Konstytucją nowelizacji ustawy Prawo o zgromadzeniach, która wprowadzała preferencje dla organizatorów cyklicznych zgromadzeń, zwłaszcza znanych jako tzw. „miesięcznice smoleńskie”, oraz ustawy dotyczącej Krajowej Rady Sądownictwa, która stała się argumentem dla Prawa i Sprawiedliwości dla skrócenia kadencji jej członków.
Odznaczenia
W 2017 roku, prezydentAndrzej Duda uhonorował Lecha Morawskiego, nadając mu pośmiertnie Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.
Wybrane publikacje
Lech Morawski jest autorem wielu znaczących prac związanych z prawem i filozofią prawa. Jego publikacje obejmują różne aspekty interpretacji legalnej oraz analizy dowodowej. Poniżej przedstawiamy listę jego najważniejszych dzieł:
- Domniemania a dowody prawnicze (1981),
- Argumentacje, racjonalność prawa i postępowanie dowodowe (1988, rozprawa habilitacyjna, ISBN 83-231-0176-0),
- Wstęp do prawoznawstwa (1996, ISBN 83-86850-18-3),
- Główne problemy współczesnej filozofii prawa: prawo w toku przemian (1999, ISBN 83-87558-61-3),
- Co może dać nauce prawa postmodernizm? (2001, ISBN 83-7285-029-1),
- Wykładnia w orzecznictwie sądów (2002, ISBN 83-7285-101-8),
- Wykładnia prawa i inne problemy filozofii prawa (2005, ISBN 83-231-1832-9),
- Zasady wykładni prawa (2006, ISBN 83-7285-308-8),
- Podstawy filozofii prawa (2014, ISBN 978-83-7285-750-7).
Przypisy
- Piotr Szymaniak. Kto zastąpi sędziego Morawskiego? Jest szansa na kompromis. „Dziennik Gazeta Prawna”, s. A5, 13.07.2017 r.
- Tomasz Nyczka: Sędzia TK Lech Morawski w Oksfordzie o Polsce: "Konstytucja niejasna, politycy i sędziowie biorą łapówki, jesteśmy przeciw gejom, ale prokuratura ich nie ściga". wyborcza.pl, 12.05.2017 r. [dostęp 07.06.2017 r.]
- Ewa Siedlecka. Ścigani biegli. „Polityka”, s. 25, 28.06.2017 r.
- KamilK. Sikora KamilK., Nie żyje prof. Lech Morawski, sędzia Trybunału Konstytucyjnego, „wiadomosci.wp.pl”, 12.07.2017 r. [dostęp 12.07.2017 r.]
- Żaneta Kopczyńska. Polityką w doktorat. „Gazeta Wyborcza”, s. 5, 22.06.2017 r.
- Zmarł prof. dr hab. Lech Morawski. law.umk.pl. [dostęp 17.07.2017 r.]
- Paweł Wojciechowski: Kraksa sędziego TK Lecha Morawskiego. Usłyszy zarzuty za spowodowanie wypadku?. wyborcza.pl, 29.12.2016 r. [dostęp 07.06.2017 r.]
- Pierwsza decyzja sędzi Przyłębskiej. Rzepliński ich nie dopuszczał, teraz będą orzekać. tvn24.pl, 20.12.2016 r. [dostęp 20.12.2016 r.]
- Co orzekł Trybunał Konstytucyjny. Najważniejsze informacje w punktach. tvn24.pl, 03.12.2015 r. [dostęp 09.04.2017 r.]
- Prezydent odebrał ślubowanie od sędziów Trybunału Konstytucyjnego. prezydent.pl, 03.12.2015 r. [dostęp 03.12.2015 r.]
- Sejm wybiera 5 nowych sędziów Trybunału Konstytucyjnego. interia.pl, 02.12.2015 r. [dostęp 02.12.2015 r.]
- Kandydaci PiS do Trybunału Konstytucyjnego. rp.pl, 01.12.2015 r. [dostęp 01.12.2015 r.]
- Bez dyskusji. Sejmowa komisja rekomendowała kandydatury PiS na sędziów TK. gazeta.pl, 01.12.2015 r. [dostęp 01.12.2015 r.]
- II Konferencja Smoleńska 2013. konferencja.home.pl. [dostęp 20.10.2014 r.]
- III Konferencja Smoleńska 2014. konferencja.home.pl. [dostęp 20.10.2014 r.]
- M.P. z 2017 r. poz. 894
- M.P. z 2015 r. poz. 1183
- „Mam poczucie, że Morawski skompromitował Polskę”. tvn24.pl, 11.05.2017 r. [dostęp 15.06.2018 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Daniel Stefański | Andrzej Koch | Jarosław Edward Wenderlich | Jerzy Grzanka | Cezary Mik | Wiktor Dąbrowski | Julia Przyłębska | Teodor Dydyński | Michał LasotaOceń: Lech Morawski (prawnik)