Jan Jerzy Kulczyk, urodzony 24 czerwca 1950 roku w Bydgoszczy, a zmarły 29 lipca 2015 roku w Wiedniu, był jedną z najbardziej znaczących postaci w polskim przemysłem. Jako przedsiębiorca o wyjątkowym wpływie, stał na czele Kulczyk Holding, który ma swoją siedzibę w Warszawie. Ponadto, prowadził międzynarodową grupę inwestycyjną Kulczyk Investments, z siedzibą w Luksemburgu oraz biurami w Londynie i Kijowie.
Od 2002 roku, aż do swojej śmierci, Kulczyk regularnie zajmował czołowe miejsca w rankingach tygodnika „Wprost” jako najbogatszy Polak, co świadczy o jego ogromnym wpływie na gospodarkę i przemysł w Polsce.
Życiorys
Jan Kulczyk przyszedł na świat w rodzinie związanej z biznesem, jako syn Henryka Kulczyka (1925–2013) oraz Ireny Kulczyk. Uzyskał dyplom w VI Liceum Ogólnokształcącym im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy w 1968 roku. W kolejnych latach kształcił się na kierunku prawa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza oraz na kierunku handlu zagranicznego na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. W 1975 roku uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie nauk politycznych i prawa międzynarodowego. Tematem pracy doktorskiej była analiza Układu o podstawowych stosunkach między NRD a RFN, obronionym na Wydziale Nauk Społecznych UAM, pod kierunkiem Alfonsa Klafkowskiego. Dodatkowo pracował w Instytucie Zachodnim, gdzie zajmował się tematyką niemiecką i był członkiem komitetu honorowego Instytutu.
Kariera biznesowa
Jan Kulczyk rozpoczął swoją karierę biznesową, otrzymując początkowy kapitał od swojego ojca, Henryka. W latach 80. XX wieku zainicjował jedną z pierwszych w Polsce firm joint venture, a w 1982 roku założył polonijną spółkę handlową Interkulpol, która zyskiwała popularność po liberalizacji przepisów prawnych. W tym okresie zasiadał w zarządzie Polsko-Polonijnej Izby Przemysłowo-Handlowej Inter-Polcom, pełniąc różne funkcje, w tym prezesa.
W 1988 roku stał się oficjalnym dealerem Volkswagena w Polsce, a jego znaczącym osiągnięciem był kontrakt na dostawę trzech tysięcy samochodów dla polskiej policji oraz UOP, realizowany w 1991 roku. W tym samym roku zarejestrował Kulczyk Holding Sp. z o.o., przekształconą w spółkę akcyjną w 1993 roku, której przewodniczył jako przewodniczący rady nadzorczej. Do jego znaczących inwestycji zaliczały się:
- Telekomunikacja Polska SA (47,5% akcji w latach 2000–2005), z konsorcjum, do którego należał również France Telecom,
- Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. (4,8% udziałów w latach 1993–1999),
- TUiR Warta SA (prawie 70% akcji w latach 1996–2006),
- PTE WARTA S.A. (50% akcji w latach 2000–2005),
- PKN Orlen (około 5% w latach 2001–2005).
W 2005 roku Jan Kulczyk osiedlił się w Londynie, przekształcając swoje przedsięwzięcia na międzynarodowe. W 2007 roku założył dom inwestycyjny, który później przyjął nazwę Kulczyk Investments. Około roku 2006 rozstał się z żoną – Grażyną Kulczyk, pozostawiając jej majątek, do którego należało m.in. centrum handlowo-kulturalne Stary Browar w Poznaniu.
Jan Kulczyk inwestował w różne branże, w tym energetykę, sektor naftowy, gazowy, nieruchomości i browarnictwo. Jego firma miała 40% udział w Neconde Energy Limited w Nigerii i posiadała inwestycje w wielu innych firmach zajmujących się poszukiwaniem i wydobyciem surowców.
Pozostała działalność
Kulczyk był współzałożycielem Polskiej Rady Biznesu, pełniąc funkcję prezesa dwukrotnie. Znajdował się również wśród twórców Polsko-Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej. Jego działalność obejmowała również posiadłości, w tym zespół pałacowy w Lubniewicach oraz zamek „Chateau de Madrit” we Francji.
W 2006 roku dołączył do Rady Dyrektorów Międzynarodowego Zielonego Krzyża (Green Cross International), organizacji afiliowanej przy ONZ, również pełniąc funkcję przewodniczącego. Ponadto, był przewodniczącym Rady ds. Wspierania Badań Naukowych na Uniwersytetcie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i członkiem Rady Muzeum Narodowego w Poznaniu. W 2010 roku powołał do życia CEED Institute, służący wsparciu krajów Europy Środkowo-Wschodniej.
Zasłużył na miano znakomitego darczyńcy, przekazując w 2012 roku 20 milionów złotych na budowę Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
W 2014 roku zainicjował Radę Polskich Inwestorów w Afryce, której celem było wspieranie przedsiębiorstw podejmujących działalność na tym kontynencie.
Kontrowersje
W 2002 roku wspólnie z 25 innymi osobami podpisał list w obronie arcybiskupa Juliusza Paetza, oskarżanego o molestowanie seksualne. W 2004 roku prowadził interesy, które przyczyniły się do zaistnienia afery Orlenu, gdzie jego wpływy w PKN Orlen zostały oszacowane jako niewspółmierne do posiadanych akcji. Jego rozmowy były również przedmiotem skandalu, gdyż nagrania jego rozmów z m.in. Radosławem Sikorskim i Krzysztofem Kwiatkowskim ujawniali kontrowersyjne układy.
W ramach wyjaśnienia podejrzeń związanych z PKN Orlen Jan Kulczyk był wielokrotnie przesłuchiwany przez prokuraturę, jednak sprawa ostatecznie została umorzona przez brak dowodów. Jego nazwisko powiązane było także z oskarżeniami o zaniżenie wartości nieruchomości w związku z inwestycją w Stary Browar w Poznaniu.
Życie prywatne
Jan Kulczyk był osobą, która w swoim życiu prywatnym przeżyła wiele wzlotów i upadków. Z związku małżeńskiego z Grażyną Kulczyk urodziły się dwoje dzieci: Sebastian (rocznik 1980) oraz Dominika (rocznik 1977). Wśród bliskich mu osób, wieloletnią partnerką była również Joanna Przetakiewicz.
Jan Kulczyk miał także dwoje wnucząt: Jeremiego Lubomirskiego-Lanckorońskiego, który przyszedł na świat w 2004 roku, oraz Weronikę Lubomirską-Lanckorońską, urodzoną w 2008 roku. Niestety, jego życie zakończyło się 29 lipca 2015 roku w Wiedniu, w Allgemeines Krankenhaus der Stadt Wien, gdzie zmarł w wyniku powikłań po zabiegu kardiologicznym.
Jan Kulczyk został pochowany na cmentarzu Jeżyckim w Poznaniu, w rodzinnym grobowcu, obok swojego ojca, Henryka Kulczyka. Jego życie oraz osiągnięcia pozostawiają niezatarte ślady nie tylko w rodzinie, ale także w społeczności, w której funkcjonował.
Najbogatszy człowiek w Polsce
Jan Kulczyk, niewątpliwie jedno z najbardziej rozpoznawalnych nazwisk w polskim biznesie, zyskał uznanie dzięki swoim osiągnięciom finansowym. W 2012 roku magazyn „Forbes” wyróżnił go, umieszczając na czołowej pozycji listy najbogatszych Polaków, szacując jego majątek na kwotę 8,9 miliarda złotych. Równocześnie tygodnik „Wprost” oszacował jego bogactwo na jeszcze wyższą wartość, bo 9,7 miliarda złotych.
W ciągu kolejnego roku, Kulczyk zajął 384. miejsce w globalnym rankingu najbogatszych ludzi według amerykańskiego „Forbesa”, gdzie jego majątek wynosił 3,5 miliarda dolarów amerykańskich. W tym zestawieniu był najbardziej uplasowanym Polakiem, co z pewnością świadczy o jego imponujących osiągnięciach finansowych.
Jan Kulczyk był liderem w polskim biznesie, mając na swoim koncie 13 razy pierwsze miejsce w zestawieniu 100 najbogatszych Polaków, publikowanym przez tygodnik „Wprost”. Poniższa tabela przedstawia szczegóły dotyczące jego osiągnięć na liście najbogatszych:
Rok | Miejsce | Majątek (w mld zł) |
---|---|---|
2002 | 1 | 12 |
2003 | 1 | 12,5 |
2004 | 1 | 12,5 |
2005 | 1 | 5,5 |
2006 | 1 | 4,1 |
2007 | 12 | 3,2 |
2008 | 1 | 6,7 |
2009 | 1 | 5,9 |
2010 | 1 | 7,1 |
2011 | 1 | 8,5 |
2012 | 1 | 9,7 |
2013 | 1 | 12,5 |
2014 | 1 | 13,1 |
2015 | 1 | 15,1 |
Warto również zauważyć, że w 2007 roku, po rozwodzie z Grażyną Kulczyk, zajął 12. miejsce na liście najbogatszych. W 2015 roku, rankingi amerykańskiej edycji „Forbesa” uplasowały go na 418. pozycji, przy oszacowanym majątku wynoszącym 3,9 miliarda dolarów amerykańskich.
Odznaczenia i nagrody
Jan Kulczyk otrzymał wiele ważnych nagród i odznaczeń w uznaniu za swoje osiągnięcia oraz wkład w rozwój Polski i współpracę międzynarodową. Oto niektóre z nich:
- nagroda im. Ireny Sendlerowej (2015),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2015),
- Perła Honorowa Polskiej Gospodarki w kategorii gospodarka (2013),
- nagroda Przyjaciel Afryki (2013),
- tytuł Przyjaciel Nigerii (2013),
- tytuł Mecenasa Kultury (2012),
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1998),
- nagroda Kisiela (1992).
Przypisy
- Donatorzy Kampanii Założycielskiej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN [online], Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN [dostęp 02.09.2024 r.]
- Grupa WirtualnaG.W. Polska Grupa WirtualnaG.W., Taśmy Kulczyka. Ujawniono kolejne nagrania z rozmowy miliardera z Radosławem Sikorskim [online], www.money.pl, 04.11.2015 [dostęp 16.12.2023 r.]
- Nowe taśmy: Kulczyk, Sikorski, Kwiatkowski i prywatyzacja Ciechu [online], Newsweek, 21.10.2015 [dostęp 16.12.2023 r.]
- Prezes NIK zawiadamia ABW ws. nagranej rozmowy z Kulczykiem [online], www.gazetaprawna.pl, 17.06.2014 [dostęp 16.12.2023 r.]
- Kulczyk Investments, Inwestycje kapitałowe. [dostęp 10.11.2015 r.] [zarchiwizowane z tego adresu (31.01.2016 r.)]
- Kulczyk Investments, Projekty zrealizowane. [dostęp 10.11.2015 r.] [zarchiwizowane z tego adresu (22.12.2015 r.)]
- Monika Kaczyńska: Alfabet Jana Kulczyka, najbogatszego Polaka. gloswielkopolski.pl, 09.08.2015 [dostęp 10.11.2015 r.]
- Sebastian Kulczyk zastępuje ojca. W radzie nadzorczej Ciechu. pulshr.pl, 27.08.2015 [dostęp 10.11.2015 r.]
- Nie żyje dr Jan Kulczyk, znamienity darczyńca i przyjaciel Muzeum POLIN. polin.pl, 29.07.2015 [dostęp 10.11.2015 r.]
- Grupa WirtualnaG.W. Polska Grupa WirtualnaG.W., Taśmy Kulczyka. Ujawniono kolejne nagrania z rozmowy miliardera z Radosławem Sikorskim [online], www.money.pl, 04.11.2015 [dostęp 16.12.2023 r.]
- Jan Kulczyk nie żyje. tvn24bis.pl, 29.07.2015 [dostęp 29.07.2015 r.]
- Jan Kulczyk kupił elektrociepłownię. biznes.newsweek.pl, 21.01.2011 [dostęp 10.11.2015 r.] [zarchiwizowane z tego adresu (05.03.2016 r.)]
- Kulczyk sprzedaje swoje pałace w Lubniewicach [online], gazetalubuska.pl [dostęp 01.12.2015 r.]
- Oto zamek Jana Kulczyka! [online], fakt.pl [dostęp 01.12.2015 r.]
- Eugeniusz Twaróg: Kulczyk Investments wchodzi w kredyty. [w:] pb.pl [on-line]. Bonnier Business (Polska) sp. z o.o., 19.03.2009 [dostęp 02.09.2009 r.] [zarchiwizowane z tego adresu (07.08.2009 r.)]
- Jan Kulczyk znowu najbogatszym Polakiem [online], Dziennik.pl, 14.05.2009 [dostęp 02.09.2009 r.] [zarchiwizowane z tego adresu (16.05.2009 r.)]
- List otwarty w obronie dobrego imienia abp. Paetza. Wyborcza.pl, 28.02.2002 [dostęp 15.03.2022 r.]
- Krzysztof Bielawski: Nagroda im. Ireny Sendlerowej dla Jana Kulczyka. sztetl.org.pl, 14.10.2015 [dostęp 10.11.2015 r.] [zarchiwizowane z tego adresu (31.01.2016 r.)]
- Nie żyje najbogatszy Polak. Jan Kulczyk zmarł w wieku 65 lat. 29.07.2015 [dostęp 10.11.2015 r.]
- Pekaes: Kulczyk Holding przejął kontrolę. [w:] www.parkiet.com [on-line]. parkiet.com, 12.05.2009 [dostęp 02.09.2009 r.]
- Wolność gospodarczą warto zaprzęgać w działanie dla kultury. prezydent.pl, 26.06.2015 [dostęp 26.06.2015 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Przedsiębiorczość i ekonomia":
Antoni Weynerowski | Marek Dąbrowski (ekonomista) | Ilona Weiss | Ryszard Szulc | Roman Pikuła | Feliks Kopp | Heinrich Gamm | Hermann Franke | Rafał Jerzy | Tomasz ZaboklickiOceń: Jan Kulczyk