Ogród Botaniczny Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku „Myślęcinek”

---

Lokalizacja

„Ogród Botaniczny Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku 'Myślęcinek’ jest zlokalizowany w północno-wschodniej części Bydgoszczy, w malowniczym rejonie Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku. Ten wyjątkowy park znajduje się w całości na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Dolnej Wisły, co nadaje mu szczególną wartość przyrodniczą.

Usytuowany w rozczłonkowanej dolinie Strugi Myślęcińskiej, ogród wznosi się na obrzeżach północnej krawędzi Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Warto zauważyć, że na obszarze położonym pomiędzy północną granicą Ogrodu Botanicznego LKPiW a ul. Jeździecką, odwiedzający mogą zobaczyć również Ogród Botaniczny IHAR, który jest częścią bydgoskiego oddziału Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin.

Historia

Budowa Ogrodu Botanicznego rozpoczęła się w roku 1980 i została zrealizowana na podstawie projektu prof. dr hab. inż. Edwarda Bartmanna z SGGW, opracowanego w 1977 roku. Projektem tym zarządzano tak, aby jak najlepiej wykorzystać naturalne warunki siedliskowe podczas tworzenia różnorodnych zbiorowisk roślinnych. Cały ogród rozciąga się na obszarze 60 ha, z perspektywą na rozszerzenie do 80 ha, co czyni go jednym z największych ogrodów botanicznych w Polsce, zajmującym drugą pozycję pod względem powierzchni.

W obrębie tego przyrodniczego kompleksu znajdują się pagórki o zróżnicowanym nachyleniu i wysokości, w granicach od 68 do 94 m n.p.m., przeplatane jarami, co sprzyja stworzeniu malowniczych alej spacerowych. Wzdłuż Myślęcińskiej Strugi usytuowano kolejne 13 stawów kaskadowych, których różnica poziomów wynosi 20,5 m, a długość całkowita to 1 km, zajmujące wspólnie powierzchnię 2,2 ha.

W 1982 roku rozpoczęto nasadzanie zbiorowisk leśnych oraz utworzenie ogrodów rodzajowych. Dodatkowo, zaaranżowano alpinarium w dawnym wyrobisku piasku, które wyróżnia się skomplikowaną rzeźbą terenu, z licznymi stromiznami, obrywami i uskokami o pochodzeniu naturalnym. W 2001 roku, z inicjatywy prof. Stanisława Balcerkiewicza oraz dr. Macieja Korczyńskiego, koncepcja programowa i przestrzenna ogrodu została uszczegółowiona. Wówczas przedstawiono projekt „Arboretum – dendroflora wybranych formacji roślinnych świata”, który obejmował centralną część ekspozycji w północnej części ogrodu, ulokowanej na rozległym płaskowyżu.

Ekspozycja ta ukazuje głównie gatunki pochodzące z Ameryki Północnej i Azji. W 2006 roku na realizację projektu pozyskano fundusze z Unii Europejskiej, co pozwoliło na posadzenie łącznie 1600 drzew oraz krzewów liściastych, a także 180 iglastych. W roku 2005 natomiast, na wschodnim stoku ogrodu powstał ogród motyli, czyli kolekcja roślin długo kwitnących, które przyciągają te niesamowite owady.

W 2017 roku przeprowadzono gruntowny remont głównej alei ogrodu, w ramach którego wymieniono starą nawierzchnię asfaltową na nową, wykonaną z kamiennej kostki, co kosztowało 500 tys. zł.

Ukształtowanie terenu

Ogród Botaniczny wyróżnia się znaczną różnorodnością zarówno pod kątem ukształtowania terenu, jak i struktury geologicznej. Ta wieloaspektowość wynika z sąsiedztwa Wysoczyzny Świeckiej oraz Pradoliny Noteci-Warty, a także z obecności Strugi Myślęcińskiej, która wpływa na kontury terenu.

Najbardziej interesującym pod względem ukształtowania terenu jest południowy krańce ogrodu, gdzie różnice wysokości wynoszą aż do 26 metrów. Liczne wzniesienia charakteryzują się odmiennym nachyleniem stoków i wysokościami, co potęguje niezwykłość tego miejsca. Krawędź wysoczyzny morenowej rozciąga się w kierunku wschód-zachód, natomiast na północ od niej znajduje się obszerny płaskowyż, którego ograniczenia tworzą cieki wodne z dwóch stron – zarówno od wschodu, jak i zachodu.

Pozostała część terenu obfituje w różnorodne pagórki, grzbiety oraz niecki denudacyjne, które dopełniają krajobraz ogrodu.

W procesie projektowania ogrodu szczególnie zaakcentowano oś Strugi Myślęcińskiej, która pełni rolę zarówno kompozycyjną, jak i widokową dla kolekcji roślin. Dodatkowo, eksponowana jest oś widokowa prowadząca w stronę lasów na Zaciszu, co wzbogaca całe doświadczenie odwiedzających to magiczne miejsce.

Gleby

Obszar ogrodu botanicznego charakteryzuje się wieloma różnymi typami gleb, które są zaliczane do klasy gleb brunatnoziemnych. Wśród tych gleb wyróżniamy: gleby brunatne właściwe, a także gleby brunatne wyługowane oraz gleby płowe.

Kwasowość gleb w tym obszarze uchodzi za zróżnicowaną, od kwaśnych gleb występujących w lesie bukowym, gdzie pH wynosi 3,3, po lekko zasadowe glebowe odcienie, które można zaobserwować w pozostałych częściach ogrodu, gdzie pH osiąga wartość do 7,3.

Na dolnych terenach, w dolinach cieków wodnych, można napotkać gleby deluwialne, które są częściowo klasyfikowane jako czarnoziemne. Te typy gleb wykazują cechy podmokłe z płytkim zaleganiem wody gruntowej, co dodatkowo wpływa na ich bogaty ekosystem oraz charakterystykę wód gruntowych.

Charakterystyka biologiczna

Obszar Ogrodu Botanicznego Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku „Myślęcinek” rozciąga się na dużej powierzchni, na której dominują terenowe ekspozycje drzew, roślin zielnych oraz krzewów, charakteryzujące się estetyką parkowo-naturalistyczną. W roku 2010 na jego terenie zidentyfikowano 820 gatunków roślin, z czego 460 to gatunki dziko rosnące.

Podstawą strukturalną ogrodu są rodzime zbiorowiska leśne, które obejmują zarówno zwarte grupy drzewostanów, jak i luźniejsze zadrzewienia. Obok drzew pojedynczo eksponowanych, występują także zbiorowiska łąkowe, jakie można spotkać w formie natury, muraw oraz starannie utrzymanych trawników. Ogród jest domem dla wielu ogrodów rodzajowych, takich jak: ogród roślin iglastych, ogród drzewa liściastego, ogród z kwitnącą wiśnią i jabłonią. Oprócz strony lokalnej, przedstawia także formacje leśne pochodzące z innych kontynentów, z nowo utworzonym arboretum z 2006 roku.

W arboretum można podziwiać leśne formacje z Ameryki Północnej, w tym różnorodne dębowo-tulipanowcowe oraz lasy wilgotne z Azji i Europy Południowej. Gromadzone są tu zarówno wilgotne lasy podzwrotnikowe, jak i tundra oraz dendroflora terenów pustynnych, co daje szeroki wgląd w różnorodność roślinności terytorialnej na świecie. Wśród kolekcji tematycznych znajdują się również bukie, klony, róże, jak też specyficzne rośliny chronione.

Działy i kolekcje roślinne

Zbiorowiska roślinne Polski

Ogromny dział o powierzchni 20 hektarów obejmuje:

• zbiorowiska leśne pochodzenia naturalnego takie jak łęg olszowy, las brzozowy oraz piękny 70-letni las bukowy,
• nasadzenia takie jak grąd lipowo-grabowy i różne typy lasów bukowych oraz dębów,
• łąki wilgotne oraz świeże, łąki ubogie, wrzosowiska,
• obszary wodne z torfowiskami i otoczeniem 13 kaskadowych stawów, gdzie rozwijają się oczerety.

Arboretum

Kolekcjonuje drzewa owocowe zarówno ze starych jak i nowych odmian, a także ścieżkę Agro z roślinami użytkowymi, w tym przemysłowymi i leczniczymi.

Ogród roślin iglastych

Ogród ten jest urokliwie usytuowany na zboczach dolinki prowadzącej do Doliny Strugi Myślęcińskiej, gdzie znaleźć można wiele gatunków drzew iglastych, takich jak świerki, jodły, oraz jałowce.

Alpinarium

Bezpardonowo zajmujące powierzchnię 2 hektarów, alpinarium znajduje się na terenie złożonym z ukształtowanych naturalnych form górskich, oferując szeroką kolekcję roślin górskich. Szczególnie na uwagę zasługują wapienne siedliska, w tym zbiorowiska roślin z charakterystycznych terenów górskich. Rośliny typowe dla Pomorza oraz inne z kolekcji ich siedlisk są eksponowane w malowniczym otoczeniu zbiorników wodnych.

Dzięki unikalnej rzeźbie terenu, w alpinarium można zobaczyć rośliny górskie z różnych regionów świata, a z jego szczytów prowadzi szlak na Górę Myślęcińską, z której roztacza się przepiękny widok na Bydgoszcz.

Kolekcje rodzajowe

Wśród kolekcji znajduje się wiele rodzajów roślin, m.in. ogród różaneczników, rododendronów, lilaków oraz różnorodnych gatunków dębów i buków.

Ekspozycje tematyczne

Warto zauważyć edukacyjny charakter tego działu, który ma na celu poszerzenie wiedzy ogrodników amatorów i pasjonatów roślin. Znaleźć można tu ogród motyli, rośliny ciepłolubne oraz pnącza i chwasty chronione.

Ścieżka botaniczna dla niewidomych i niedowidzących

W 1999 roku utworzono pierwszą w Polsce ścieżkę botaniczną dedykowaną osobom niewidomym, o długości 300 metrów, obsadzoną blisko 150 roślinami. Każdy z nich został oznaczony „metryką” w alfabecie Braille’a, aby jak najlepiej umożliwić kontakt z przyrodą osobom z ograniczonym wzrokiem.

Godziny otwarcia

Ogród jest dostępny dla odwiedzających przez cały rok, co pozwala na podziwianie jego uroków o każdej porze.

Godziny otwarcia to od 9:00 do zmroku, co stwarza doskonałe warunki do spacerów i odkrywania przyrody.

Warto zaznaczyć, że wstęp jest bezpłatny, co czyni to miejsce dostępnym dla wszystkich miłośników natury.

---

Oceń: Ogród Botaniczny Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku „Myślęcinek”

---